Unix

Systemy klasy Unix
1998-2002 r.
nieaktualne

Co to jest Unix?
Systemy operacyjne klasy Unix to systemy zbliżone językiem komend i konstrukcją całego systemu do Unix’a :-) . Pierwszy Unix powstał w 1969, ale systemy tej klasy są wciąż najpopularniejszym rozwiązaniem dla serwerów sieciowych.
Po co używać Unix’a? Jakie są jego wady i zalety?
W porównaniu z Windows Unix jest bardzo stabilnym i oferującym duże możliwości w zakresie komend systemem operacyjnym. Jest dość trudny w obsłudze, a ze względu na możliwości i przeznaczenie bardziej narażony na ataki ze strony hackerów niż Windows. Obsługa, praca i administracja systemu klasy Unix wymaga od użytkownika przynajmniej dobrej znajomości systemu, podczas gdy obsługa Windows – co najwyżej podstawowej. Z tego względu Unix powinien być przede wszystkim stosowany w środowiskach o dużym obciążeniu systemu, wymagających stabilnej pracy i (UWAGA!) wysokiego poziomu bezpieczeństwa. Nie pozostaje to w sprzeczności z narażeniem na ataki hackerów – po prostu solidny administrator potrafi zabezpieczyć serwer tak, aby praktycznie (ale nie teoretycznie) nie można było się na niego włamać. Unix raczej nie nadaje się do zastosowań domowych ze względu na bardzo ograniczone oprogramowanie, które może zaoferować potencjalnemu użytkownikowi. Fani Unixa instalują go często jako drugi system operacyjny, jednak instalacja systemu klasy Unix bez stałego łącza do Internetu po prostu nie ma sensu.
Dystrybucje
Najważniejsze dystrybucje systemów klasy Unix to: BSD UNIX (Berkeley Software Distribution), SCO UNIX zwany też QNX (Santa Cruz Operation), System V (wersja UNIX z AT&T), Solaris i SunOS (firmy Sun), HP-UX (produkt Hewlett-Packard), Ultrix (DEC’a) oraz systemy Linux (wymyślone przez Linusa Torvaldsa, najprościej mówiąc Unix dla PC, chociaż Solarisa czy BSD również można instalować na PC). Dystrybucje Linuxa to przede wszystkim: Red Hat, Slackware, Debian, Mandrake, PLD (Polska Dystrybucja Linuxa, na razie ukończona częściowo). Niektóre systemy klasy Unix są darmowe dla wszystkich użytkowników (Debian), niektóre tylko dla użytkowników niekomercyjnych (Solaris), a za inne zawsze trzeba płacić lub są dołączane tylko do sprzętu oferowanego przez firmę (HP-UX). Do instalacji w domu nie polecałbym żadnego systemu klasy Unix. Fanatyków i studentów oczywiście to nie dotyczy, dla nich mimo wszystko nie polecałbym Red Hata, chociaż jest obecnie (1999/2000r.) najpopularniejszy. Zamiast niego poleciłbym Debiana. Zdecydowanie sugeruje unikac Mandrake, ktorego stabilnosc pozostawia bardzo wiele do życzenia, nawet w porownaniu z Windows 2000 Professional (Mandrake potrafi sie 'powiesic' nawet przy wykonywaniu komendy find).
Po zeszlorocznych (2002r.) zmianach zwiazanych z RedHat sugeruje rowniez unikanie Fedory/RedHata i wykorzystywanie Debiana, Slackware lub OpenBSD. Wszystkie te systemy ciesza sie zasłużoną i dobra slawa.
Co będzie na zajęciach?
Komendy. Chociaż systemy klasy Unix mają interfejs w stylu Windows (X-Windows), to jednak okienko w rodzaju okna „Tryb komend” jest niezbędne do pracy. Po nauczeniu się pewnego zakresu komend, przejdziemy do pisania skryptów systemowych oraz do możliwości ich wykorzystania w praktyce. Treść kursu jest poniżej. Kurs został napisany dla systemu AIX, ale z niezłym przybliżeniem komendy działają dla wszystkich Unix’ów.

Kurs może mieć błędy, pisałem go jako konspekt kilka lat temu.

Kurs podstaw Unix'a
Laboratorium 1: echo, ls, who, w, sort, ps
Laboratorium 2: grep, cal, uptime, potoki, kierowanie strumieni, procesy w tle, prawa dostępu
Laboratorium 3: prawa dostępu, calendar, banner, file, plik .login
Laboratorium 4: komendy dotyczące procesów, ps, kill, nohup, vmstat, jobs, fg, bg
Laboratorium 5: bit "s", polecenia dotyczące systemu plików, df, mount, umount, du, od, ln, Zmienne
Laboratorium 6 brak /kolokwium
Laboratorium 7: alias, tar, find, "pazurki" (zagnieżdżanie komend)
Laboratorium 8: skrypty, zmienne w skryptach, pętla „for” w skryptach
Laboratorium 9: skrypty - while, if, test, cut
Laboratorium dodatkowe: zadania