Bit „s”

O bicie „s” wspomniano przy okazji omawiania praw dostępu do plików i katalogów (lab. 2 i 3). Oznacza on, że identyfikator użytkownika jest ustawiany dla procesu w czasie jego wykonywania. Poniżej znajduje się charakterystyczny przykład wykorzystania bitu „s” w prawach dostępu.

> ls -al /bin/passwd

-r-sr-xr-x 1 root security 48394 May 18 1994 /bin/passwd

> ls -al /etc/passwd

-rw-r--r-- 1 root system 37618 Nov 23 14:38 /etc/passwd

Właścicielem procesu, który powstaje po uruchomieniu programu passwd w katalogu bin staje się użytkownik, proces działa na prawach roota i może edytować plik /etc/passwd.

System plików

Polecenia

df — polecenie służące do wyświetlania informacji na temat zainstalowanych systemów plikowych. Bez żadnych argumentów wyświetla informacje o wolnym miejscu na wszystkich zainstalowanych systemach plikowych. Z argumentem w postaci katalogu (lub pliku) — wyświetla informacje o systemie plikowym, na którym istnieje dany katalog.

> df

Filesystem Total KB free %used iused %iused Mounted on

/dev/hd4 16384 3460 78% 996 24% /

/dev/hd9var 53248 25056 52% 1428 10% /var

/dev/hd2 651264 6924 98% 27347 16% /usr

/dev/hd3 20480 19604 4% 29 0% /tmp

/dev/hd1 233472 62284 73% 15755 26% /home

/dev/lv02 405504 9448 97% 8437 8% /decusr

/dev/lv03 520192 196772 62% 12630 9% /usr/oracle7

orion:/home3 495616 114692 76% - - /tmp_mnt/remote/home3

orion:/homec 446464 7436 98% - - /tmp_mnt/remote/homec

madzia:/export/home 963662 246496 74% - - /tmp_mnt/remote/homem

venus:/users/homev 1923695 506652 73% - - /tmp_mnt/remote/homev

> mkdir a

> df a

Filesystem Total KB free %used iused %iused Mounted on

orion:/home3 495616 114688 76% - - /tmp_mnt/remote/home3

Opcje polecenia df — proszę poszukać w man df.

mount — polecenie pozwalające na korzystanie z systemu plików. Wykorzystanie: mount system_plików katalog. Po zamontowaniu systemu jego katalog główny ma nazwę identyczną z katalogiem, do którego zamontowano system plików. W przykładzie poniżej jest to np. system plików na urządzeniu /dev/hd3, noszący w systemie nazwę /tmp. Polecenie to jest znane studentom, którzy mają w domu zainstalowanego Linux’a i korzystają z CD-ROM lub stacji dysków. Bez żadnych argumentów podaje listę zamontowanych systemów plikowych.

> mount

node mounted mounted over vfs date options

-------- --------------- --------------- ------ ------------ ---------------

/dev/hd4 / jfs Nov 12 09:07 rw,log=/dev/hd8

/dev/hd9var /var jfs Nov 12 09:07 rw,log=/dev/hd8

/dev/hd2 /usr jfs Nov 12 09:07 rw,log=/dev/hd8

/dev/hd3 /tmp jfs Nov 12 09:07 rw,log=/dev/hd8

/dev/hd1 /home jfs Nov 12 09:09 rw,log=/dev/hd8

/dev/lv02 /decusr jfs Nov 12 09:09 rw,log=/dev/hd8

/dev/lv03 /usr/oracle7 jfs Nov 12 09:09 rw,log=/dev/hd8

saturn (pid12524@/remote) /remote nfs Nov 12 09:12 ro,ignore

orion /home3 /tmp_mnt/remote/home3 nfs Nov 19 08:12 rw

venus /users/homev /tmp_mnt/remote/homev nfs Nov 24 12:17 rw

umount — (unmount) „odmontowuje” system plików zainstalowany przy pomocy polecenia mount.

du — podaje wykorzystanie dysku. Bez żadnych argumentów podaje w blokach (tj. w jednostkach po 512 bajtów), ile miejsca zajmują podkatalogi w bieżącym katalogu. Flagi: -a wyświetla zajętość dla każdego pliku z osobna; -k oblicza zajętość w kB; -s wyświetla łączną zajętość dla wszystkich podanych plików i katalogów.

> du

8 ./2katalog/3katalog/Rozne

16 ./2katalog/3katalog

24 ./2katalog

24 ./kolokwia

224 .

> cd 2katalog/

> ls

3katalog a b c

> du -a

0 ./a

0 ./b

0 ./c

8 ./3katalog/Rozne

0 ./3katalog/.en

0 ./3katalog/.pro

16 ./3katalog

24 .

> du -k

4 ./3katalog/Rozne

8 ./3katalog

12 .

ls -i — „zwykłe ls”, wyświetla numer i-node dla każdego pliku.

od — wyświetla zawartość pliku po kolei w bajtach lub słowach. Bez żadnych flag: zawartość pliku wyświetlana jest w postaci ósemkowej w słowach dwubajtowych. Polecenie to może być wykorzystywane do przeglądania plików, które zawierają znaki, które nie mogą być wypisane na ekranie. Użyteczne flagi: -c wyświetla każdy bajt jako znak ASCII; -d wyświetla słowa jako liczby dziesiętne; -x wyświetla słowa jako liczby szesnastkowe. Przykłady:

> echo 1 > przyklad

> od przyklad

0000000 030412

0000002

> echo 12 > przyklad

> od przyklad

0000000 030462 005000

0000003

> od -c przyklad

0000000 1 2 \n

0000003

ln — przywiązuje (przypisuje) dodatkową nazwę do pliku. System zawsze identyfikuje pliki przez numery i-node, ale przez użytkownika plik jest identyfikowany z nazwą. W momencie tworzenia pliku jego nazwa jest przypisywana do numeru i-node. Polecenie ln pozwala na dowiązanie do tego samego i-node dodatkowe nazwy. Polecenie to posiada dwie flagi: -s tworzony jest link symboliczny o tej samej nazwie (jego nazwa zawiera ścieżkę do pliku, do którego odnosi się link); -f nie zadaje pytań. Polecenie (i korzystanie z linków) to jest użyteczne w przypadku plików o długich nazwach.

> ls -i Unix.Lab/

51337 1_sys_uzyt 43009 pro.c

43058 2katalog 43008 prog.c

43013 cmd 51272 prog2

51259 cmd2 51269 przyklad

51267 czy_wynik.skr 51268 przyklad.skr

7171 kolokwia 51271 przyklad2.txt

43053 nazwa.pliku.txt 51336 status

51260 nohup.out 51270 system.uzytkownik.c

51261 p_ftp 51273 syuz

51340 petla 43015 val

51338 petla.c 51266 val1

> ln Unix.Lab/pro.c p

> ls -i

51227 Unix.Lab 43012 bin 43009 p

> ln -s Unix.Lab/pro.c p

> ls -al

total 96

drwxr-sr-x 6 danda telecom 512 Nov 24 14:42 .

drwxr-sr-x 45 root telecom 1024 Oct 09 10:34 ..

-rwx------ 1 danda telecom 146 Nov 17 10:13 .cshrc

-rwx------ 1 danda telecom 1 Nov 17 10:14 .login

-rwx------ 1 danda telecom 116 Nov 24 14:23 .login.date

-rwx------ 1 danda telecom 261 Oct 27 11:01 .profile

-rw------- 1 root telecom 722 Nov 24 08:58 .sh_history

drwx--S--- 2 danda telecom 512 Oct 27 13:03 .ssh

-rwx------ 1 danda telecom 54 Oct 28 12:57 .whwht

drwx--S--- 2 danda telecom 512 Nov 20 15:07 .zabezpieczenie

drwx--S--- 4 danda telecom 512 Nov 24 13:57 Unix.Lab

drwx--S--- 2 danda telecom 512 Nov 24 12:33 bin

lrwxrwxrwx 1 danda telecom 14 Nov 24 14:42 p -> Unix.Lab/pro.c

Zmienne

W shell’u sh i csh korzystanie ze zmiennych wygląda inaczej. Poniżej zaprezentowano definiowanie i wywoływanie zmiennej z w shell’u sh, która została następnie „wyeksportowana” do potomnego shell’a csh.

$ z=1

$ echo $z

1

$ export z

$ csh

% echo $z

1

W shell’u csh (i shell’ach pokrewnych) wywoływanie zmiennych wygląda podobnie, jak dla sh, natomiast ich definiowanie — jak w przykładzie poniżej:

% set zm=1

% echo $zm

1

Eksportowanie zmiennych w csh sprawia problemy. Najprostszy sposób ich ominięcia to:

% setenv zm 10

% sh

$ echo $zm

10

Polecenie setenv, podobnie jak polecenie export nadaje definiowanej zmiennej charakter zmiennej środowiskowej, dziedziczonej przez wszystkie shell’e potomne.

Ale należy uważać — proszę zwrócić uwagę na przykład poniżej (początek — od shell’a csh):

% set zm=2

% setenv zm 4

% echo $zm

2

% sh

$ echo $zm

4

Wszystkie zmienne środowiskowe mogą być wyświetlone za pomocą komendy env:

> sh $ z=1 $ export z $ env HOME=/home2/grupa/kowalski HOST=saturn HOSTTYPE=rs6000 LANG=En_US LOCPATH=/usr/lib/nls/loc LOGNAME=kowalski MACHTYPE=rs6000 MAIL=/usr/spool/mail/kowalski MAILMSG=[YOU HAVE MAIL] MANPATH=/usr/share/man:/usr/local/man NLSPATH=/usr/lib/nls/msg/%L/%N:/usr/lib/nls/msg/prime/%N ODMDIR=/etc/objrepos OSTYPE=aix PATH=/usr/bin:/etc:/usr/sbin:/usr/ucb:/home2/grupa/kowalski/bin:/usr/bin/X11:/sbin:/ho me2/grupa/kowalski/:.= PWD=/home2/grupa/kowalski REMOTEHOST=pckowal.student.agh.edu.pl SHELL=/bin/tcsh SHLVL=1 TERM=vt100 TZ=NFT-1DFT USER=kowalski VENDOR=ibm z=1 $

% setenv z 1 % env TERM=vt100 SHELL=/bin/tcsh HOME=/home2/grupa/kowalski LOGNAME=danda USER=danda PATH=/usr/bin:/etc:/usr/sbin:/usr/ucb:/home2/grupa/kowalski/bin:/usr/bin/X11:/sbin:/home2/grupa/kowalski:.= TZ=NFT-1DFT LOCPATH=/usr/lib/nls/loc NLSPATH=/usr/lib/nls/msg/%L/%N:/usr/lib/nls/msg/prime/%N MANPATH=/usr/share/man:/usr/local/man ODMDIR=/etc/objrepos LANG=En_US HOSTTYPE=rs6000 VENDOR=ibm OSTYPE=aix MACHTYPE=rs6000 SHLVL=1 PWD=/home2/grupa/kowalski HOST=saturn REMOTEHOST=pckowal.student.agh.edu.pl MAIL=/usr/spool/mail/kowalski MAILMSG=[YOU HAVE MAIL] z=1 %

Usuwanie zmiennych może być przeprowadzone za pomocą polecenia unset:

> sh

$ z=1

$ echo $z

1

$ unset z

$ echo $z

Wyeksportowanej zmiennej nie można usunąć z shell’a potomnego:

> sh

$ z=zmienna

$ export z

$ csh

% echo $z

zmienna

% unset z

% echo $z

zmienna

% exit

% $ echo $z

zmienna

$